Յանուն Հօր եւ Որդւոյ և Հոգւոյն Սրբոյ. Ամէն:

«…Երուսաղեմից չմեկնեն, այլ սպասեն
Հոր խոստմանը, որն ասաց. « Դուք ինձանից լսեցիք,
որովհետև Հովհաննեսը իսկապես մկրտեց ջրով,
բայց դուք մոտ օրերս մկրտվելու եք Սուրբ Հոգով»:

(Գործք1:4-5)

Համբարձումից առաջ Տերը այս պատգամն ավանդեց իր աշակերտներին և հավաստիացրեց նրանց, որ զորություն են ստանալու, երբ Սուրբ Հոգին իջնի իրենց վրա և որ իրենք լինելու են վկաները և′ Երուսաղեմում, և′ Հրեաստանում, և′ ողջ աշխարհում:

Եվ Պենտեկոստեի տոնը, որը հրեաների մեծ տոներից մեկն էր, համընկավ Հիսուսի հարության 50-րդ  օրվան: Առաքյալներն ու իրենց հավատացյալ ընկերները, թվով շուրջ 120 հոգի մեկտեղ, միասիրտ հավաքվել էին վերնատուն  կոչ­վող վայրում եւ սպասում էին մխիթարիչ Սուրբ Հոգուն։ Հանկարծ երկնքից ձայն լսվեց, ինչպես հողմի շառաչ եւ լցրեց ողջ վերնատունը։ Հավաքվածների վրա հայտնվեցին հրեղեն լեզուներ, ու նրանք լցվեցին Սուրբ Հոգով եւ սկսեցին խոսել տարբեր լեզուներով, ինչպես որ Հոգին թելադրում էր նրանց։ Այդ օրերին Երու­սաղեմում հոծ բազմություն կար հավաքված, եւ բոլորն էլ զարմացած էին այս հրաշքով։ Ոմանք հիանում եւ հավատում էին այս երեւույթի՝ հրաշքի, Աստծուց առաքված լինելու իրողությանը, ոմանք էլ այն վերագրում էին աշակերտների գինովությանը։ Սակայն Պետրոս աոաքյալը ժխտեց գինովության մեղադրանքը եւ բացատրեց, որ այս հրաշք երեւույթը Հովելի մարգարեության իրականացումն է, որի բերանով Աստված ասել էր. «Եվ պիտի լինի սրանից հետո, որ իմ հոգին պիտի թափեմ ամեն մարմնի վրա…»։ Պետրոս առաքյալը հրաշքից երկյուղած եւ զարմացած բազմությանը կոչ արեց փրկության համար ապաշխարել եւ մկրտվել Հիսուս Քրիստոսի անունով։ Հազարավոր մարդիկ այդ օրը դարձի գալով՝ մկր­տվեցին եւ հաստատ հավատով հետեւեցին առաքյալների ուսուցումներին։ Հի­սուսի առաքյալներն ու այս նորադարձները դարձան Տիրոջ աոաջին՝ Երուսաղեմի եկեղեցու հավատացյալներն ու սպասավորները, որոնք, Սուրբ Հոգով լցված, համարձակությամբ Աստծու խոսքն էին քարոզում։ Մեր պատրիարքներից մեկն այս առիթով գրում է. «Սուրբ Հոգիին ներկայությունը իրեն սպասող առաքեալներու մեջ, ոչ միայն միացման կենդանի օղակը եղավ զանոնք իրարու միացնող, այլ նաեւ զիրենք բոլորը հանձնեց այն սկզբունքի մեջ, որ կյանքի գերագույն սկզբունքն է։ Սուրբ Հոգիին մեջ առաքյալները, իսկ իրենցմով բովանդակ եկեղեցին կը միանար ու կեղբայրանար, կը զօրանար ու կը միաձուլվեր, այն մեծ սկզբուն­քին մէջ, որ կյանքն է, ընկերության եւ հետեւաբար Աստուծո»։

Սիրելի′ հավատացյալներ, մեր Տիրոջ Հիսուս Քրիստոսի հարության 50-րդ օրը, երբ նրա խոստման համաձայն Սուրբ Հոգին իջավ առաքյալների վրա, ան­վանվեց հոգեգալստյան օր, տոն՝ Սուրբ Հոգու, տոն՝ հեղման շնորհացն եւ կատարելագործության, որը մեր եկեղեցին հիշատակում է այսօր։

Սուրբ Հոգին Սուրբ Երրորդության Աստվածության երրորդ անձն է եւ որ­պես այսպիսին ճանաչվում են նորկտակարանյան հայտնության մեկնման ներ­քո։ Սակայն Հին կտակարանը զերծ չէ Սուրբ Հոգուն վերաբերող արտահայտու­թյուններից եւ նրա ներկայությունից։ Ամբողջ Աստվածաշունչ մատյանը, առա­քելական թղթերը, մեր եկեղեցու հայրերի գրվածքները գրվել են անմիջականո­րեն Սուրբ Հոգու ազդեցությամբ։ Հին ուխտի շրջանում Սուրբ Հոգին հրեական մտածողության մեջ ընկալվում է որպես միակ Աստծու զորությունը, որը, հայտն­վելով հողմի կամ քամու ձեւով, իջնում էր ընտրյալ մարդկանց վրա, նրանց Աստ­ծու խոսքն էր հաղորդում։ Հատկանշական է Միքիա մարգարեի խոսքը. «Բայց ես լցվեցի Տիրոջ Հոգու զորությամբ» (Միք. 3։8)։ Եթե ուշադրությամբ ունկնդրենք մարդուն, ապա կտեսնենք, որ «Աստծու Հոգին շրջում էր ջրերի վրա» (Ծնն. 1:2) Նոր ուխտում կան Սուրբ Հոգու շատ վկայություններ եւս. մխիթարող, իմացող, օգնող, շարժող, դրդող, բարեխոսող, վկայող, խոսող, գործող, պարգեւներ տվող, կյանք ընծայող եւ այլն։

Քրիստոնեական մտածելակերպում՝ Հոգին երկնային այգեստան է, շնորհ է, որ հիմնականում մկրտությամբ է տրվում։ Ճշմարիտ քրիստոնյա լինելը որոշ­վում է միայն եկեղեցու՝ Քրիստոսի ավանդներով հաստատված ծեսով՝ մկրտությամբ, որը մարդուն որդեգիր եւ անդամ է դարձնում Քրիստոսի եկեղեցու։ Մկր­տությունը շնորհական ծնունդ է, որով մենք դառնում են երկնավոր որդիներ, դառնում Քրիստոսի ժառանգակից եւ Սուրբ Հոգու տաճար։ Մի խոսքով, մկրտ­վել նշանակում է մաքրվել։

Աստծու Որդին՝ Հիսուս Քրիստոս, հաստատեց մկրտության խորհուրդը, որ­պեսզի իրեն հավատացողները մկրտվելով սրբվեն, մաքրվեն ադամական մեղ­քից եւ հոգեւոր իմաստով վերստին ծնվեն՝ Սուրբ Հոգու շնորհներն ստացած, որ­պեսզի, ինչպես ասացի, անդամակցեն Քրիստոսի խորհրդավոր մարմնին՝ եկե­ղեցուն, եւ կարողանան ժառանգել երկնքի Արքայությունը։

Մկրտության խորհուրդը փրկագործությունն ու սրբագործությունն է, որը եւ Սուրբ Հոգու ներգործող զորությամբ, քահանայի զորավոր աղոթքներով է տեղի ունենում։ Սուրբ Հոգին իր գալստյամբ լցվում է մկրտվողի մեջ եւ զորացնում ու մաքրում նրա զգայարանները, մարմինը՝ չարից, մեղքից, որը եւ վերստին ապ­րեցնում ու հոգեւոր վերափոխման է մղում նրան։ Ահա թե ինչպես էր ավետա­րանում կարեւորվում մկրտության խորհուրդը, «…եթե մեկը վերստին չծնվի, չի կարող Աստծու արքայությունը տեսնել» (Հովհ. 3։3)։

Մեր Տեր Հիսուս Քրիստոս ինքը եւս մկրտվեց Հորդանան գետում՝ Հովհան­նես Մկրտչի կողմից եւ այդ ժամանակ է, որ հստակորեն հայտնվեց եւ արտա­հայտվեց Սուրբ Երրորդությունը իր ողջ փաոքով՝ իր որդուն նվիրագործող Հայրը, շնորհաբաշխ աղավնակերպ Սուրբ Հոգին եւ Փրկիչ Որդին։ Ահա, թե ինչու ենք մկրտության ժամանակ երգում. «Երկնւսոաքեւսլ Աղավնին բարձրաձայն հնչմամբ իջավ Աստծուց, փայլուն լույսի նմանությամբ, անսպաո կրակով զինեց աշակերտներին, երբ նստած էին վերնատանը» (Մաշտոց)։

Սուրբ Երրորդությունը մի աստվածություն է, որտեղ երեք անձերն էլ՝ Հայրը, Որդին եւ Սուրբ Հոգին հավասարազոր են։ Ահա այս ընդունումը կամ հաս­տատումը քրիստոնեական աստվածաբանության հիմքն է հանդիսանում։ Ինչպես Սուրբ Աթանասն է ասում. «Եռյակը մեկ Աստված է։ Եռյակի հետ ոչինչ չի խառնված, այն անբաժանելի է, հավասարազոր եւ հաստատուն»։ Այս հաստատուն եւ անբաժանելի Սուրբ Երրորդության անունով մկրտվելը Տերը մեզ պարգեւեց մե­ղավոր մարդու փրկության վերականգնման համար, «Աշակերտեցեք եւ ապա մկրտեցեք հանուն Հոր, եւ Որդու եւ Սուրբ Հոգու»։

Սիրելինե′ր, Սուրբ Հոգին ինչպես եւ Հայրն ու Որդին իր ստորոգելիներն ու­նի. սուրբ է, նիկիական հանգանակով ասում ենք «Անեղ եւ կատարյալ», որը խո­սում է նրա աստվածային ու կատարյալ լինելու մասին։ Սուրբ գրքերի մեջ Հայր եւ Որդուն տրված ստորոգելիները հավասարապես ընծայվում են նաեւ Սուրբ Հո­գուն։ Այդ գրքերում Սուրբ Հոգին բնութագրվում է իբրեւ բարություն, ամենագի­տություն, ամենուրեքություն,արարչություն, ամենակարողություն եւ այլն։ Այս ամենը, աստվածային գործերը, պաշտոնները, ի վերջո Հիսուսի քարոզությունը Սուրբ Հոգու մասին վստահեցնում են մեզ դավանել Սուրբ Հոգուն իբրեւ Աստված։

Հոգին Սուրբ իմաստության եւ զորության ներգործությունն է մեր մեջ, սի­րո, բարության, կատարելության, հավատքի բաշխողը մեզ։ Այսպիսի շնորհներով օժտված հավատացյալը անպարտելի է։ Օրինակ՝ Սուրբ Ստեփանոս Նախավ­կայի նահատակության ժամանակ նրա մարմինը սպանեցին, իսկ Սուրբ Հոգով ոսկեզոծ հոգին չկարողացան, որովհետեւ Ստեփանոսը «այր էր լի հավատով եւ Սուրբ Հոգով»։ Մեր Սուրբ հայրերը Սուրբ Հոգու ներշնչանքով անսահման հա­վատով գրեցին մեր եկեղեցու հավատամքի՝ Նիկիական հանգանակի կանոննե­րը։ Մեր Սուրբ անապատականները Սուրբ Հոգու ազդեցությամբ էր, որ հաղթահարեցին չարի հրահրած բազում փորձությունները, արժանացան երկնային անվախճան Արքայությանը։ Սուրբ Հոգով առլեցուն՝ Թադեոս եւ Բարդուղեմիոս առաքյալները դարձան ճարտարապետները մեր Սուրբ եկեղեցու։ Սուրբ Հոգու շնորհներով օժտվելով է, որ մենք ճշմարիտ մարմին եւ անդամ ենք դառնում մեր Սուրբ եկեղեցու։ Սակայն, ցավով պետք է ասել, որ Տիրոջ տեսիլքով եւ առաքյալ­ների հաստատությամբ հիմնված մեր եկեղեցուց այսօր ոմանք հեռացել են։ Իսկ ովքե՞ր են նրանց մոլորեցնողները, նրանց ճշմարիտ փրկության ճանապարհից եւ Աստծու հետ անմիջական հաղորդակցությունից շեղողները։ Դրանք, անտարա­կույս, քրիստոնեական ավանդություններից զուրկ աղավանդավորական շար­ժումների հետեւորդներն են, հայի հոգուն օտար գաղափարներով տոգորված կեղծ քարոզիչները, որոնք, մոլորեցնելով հավատացյալներին, սպանում են յուրաքան­չյուրի համար ամենակարեւորը՝ հոգին։ Այն որ, ճշմարիտ է մեր եկեղեցին, վկայ­վում է, ինչպես նկատեցինք, առաքելական Սուրբ հաստատմամբ եւ Հիսուս Քրիստոսի տեսիլքով հիմնավորված լինելու իրողությամբ։ Մի՞թե այս ճշմար­տություններից ավելի հզոր են կեղծ քարոզիչների երերուն ու մեղսալից գաղա­փարները։ Մեր Տերը 2000 տարի առաջ այսպես բնորոշեց նրանց. «Զգուշացեք սուտ մարգարեներից, որոնք գալիս են ոչխարների հանդերձներով, բայց ներսից հափշտակող գայլեր են»։

Աստծու տուն՝ եկեղեցի գալով է հայ հավատացյալը ստանում Սուրբ Հոգու շնորհներն ու զորությունը՝ նվիրագործված մեր եկեղեցու խորհուրդներով ու ավանդությամբ։ Ահա այս ներքին զգացողությունը ջնջում է թե տարածություն եւ թե ժամանակ, ու հավատավոր հոգին հառնում է՝ վերանալով աստվածաստեղծ անսահմանության մեջ։

Սիրելի′հավատացյալներ, առանց բարոյական եւ հոգեւոր արժեքների գնահատման, առանց Սուրբ Հոգու շնորհների, մարդը դառնում է խավարամիտ, մութ էակ, իսկ, գիտակցելով իր հոգեւոր կյանքի կարեւորագույն նշանակությունը ու ընդունելով իր մեջ Սուրբ Հոգու շնորհները, մարդը լուսավորվում է ամենայն իմաստությամբ, գիտությամբ, սիրով եւ հավատքի հաստատակամությամբ։ Այս­օր Սուրբ Հոգու գալստյան հիշատակության օրը, համոզված լինելով առաքյալի այն խոսքերի իրողությանը, թե. «Որոնք որ Աստծու հոգիով են առաջնորդվում, նրանք Աստծու որդիներն են» հոգեպես եւ բարոյապես մաքրենք մեր անձը, մեր սրտերը, որպեսզի պատրաստ լինենք ընդունելու շնորհաբաշխ Սուրբ Հոգին՝ առաջնորդվելու համար նրանով, որպեսզի Աստծու որդիները լինենք եւ միշտ քայլենք նրա կենարար լույսի մեջ։ Յուրաքանչյուրս մեր ողջ էությամբ այս աստ­վածային լույսով լուսավորվելու եւ Սուրբ Հոգու շնորհներին արժանանալու հա­մար աղոթենք եւ փառք տանք Աստծուն, ասելով՝ Փառք քեզ Աստված հավիտե­նական, որ Սուրբ Հոգու շնորհները հեղեցիր քո արարածների վրա, փառք քեզ։ Ամեն։

Տեր Զարեհ վարդապետ Կաբաղյան
Վայոց ձորի թեմի փոխառաջնորդ

Քարոզ՝ խոսված Եղեգնաձորի
Սուրբ Աստվածածին եկեղեցում

15.05. 2016թ.