Ծննդոց գրքի առաջին գլուխներում նկարագրվող դեպքերի վայրը Միջագետքն է, որտեղ, ըստ ավանդության, գտնվել են Եդեմի Պարտեզը և Բաբելոնի Աշտարակը։ Վերջինս հավանաբար կառուցված է եղել զիկկուրատի կամ տաճար-աշտարակի ձևով։ Միջագետքից էր, որ Աբրահամը սկսեց իր մեծ ճանապարհորդությունը դեպի Ավետյաց Երկիր։

Աբրահամը, իսկ ավելի ուշ՝ նրա թոռը՝ Հակոբը, սովի պատճառով գնա­ցին Եգիպտոս։ Հակոբի (կամ Իսրայելի) ժառանգները հաստատվեցին այնտեղ, բազմացան, բայց հետագայում ստրկացվեցին եգիպտացիների կողմից։ Եգիպտոսից Մովսեսի առաջնոր­դած նրանց փախուստի մասին պատմվում է Հին Կտակարանի Ելք գրքում։

Հաջորդ քառասուն տարիները նրանք անցկացրին Սինայի դաժան անապատում։ Այստեղ իսրայելացիները ստացան Տասը Պատվիրանները և օրենքների ամբողջական համա­կարգը, որոնք գրի են առնված Ելք, Ղևտական, Թվեր և Երկրորդ Օրենք գրքերում։

Ավետյաց Երկիր

Քանանի երկիրը նվաճելուց հետո իսրայելացիները գրավված տարած­քը բաժանեցին իրենց ցեղերի միջև և բնակություն հաստատեցին այդտեղ։ Նրանց և հարևան ցեղերի միջև տեղի ունեցած պայքարի մասին պատմվում է Դատավորներ գրքում։

Ազգի զարգացումը նպաստեց թագավորական հարստության (դինաստիայի) հաստատմանը, որի առաջին թագավորը Սավուղն էր։ Թագավորության և նրա բաժանման մասին պատմվում է Ա, Բ, Գ, Դ Թագավորություններ և Ա, Բ Մնացորդաց գրքե­րում։

Երուսաղեմում առաջին տաճարը կառուցվեց Սողոմոնի թագավորության օրոք։

Գերություն

Continue reading →

ՔԱ երրորդ դսւրում յոթանասուն հրեա գիտնականներ նախաձեռնեցին Հին Կտակարանի հունարեն թարգմանությունը։ Դա Ասավածաշնչի

Աստվածաշնչի ձեռագիր արտագրող և այն խնամքով զարդարող վանական

(ընդհանրապես որեէ հատվածի) առաջին թարգմանությունն էր։ Ավելի ուշ Նոր Կտակարանից հատվածներ թարգմանվեցին ղպտերեն և ասորերեն լեզուներով, Հերոնիմոսը կատարեց Ասավածաշնչի լատիներեն թարգմանությունը։

V դարի առաջին կեսին, Ս. Մեսրոպի և Ս. Սահակի ջանքերով, Ասավածա­շունչը թարգմանվեց հայերեն ասորերենից և ապա վերախմբագրվեց հունարեն բնագրին համապատասխան: Առաջին հրատարակությունը կատարվեց 1666 թվականին, Ամստերդամում, Ոսկան Երևանցու կողմից։ Գրաբար Ասավա­ծաշնչի վերջին հրատարակությունը կատարել է Հայասաանի Աստվածաշնչային Ընկերությունը, 1998 թվականին։ Այս դարաշրջանների միջև ընկած ժամանակահատվածում եղել է ես ինը հրատարակություն։

Ասավածաշնչային Ընկերությունները լավագույնս ջանում են Աստծու խոսքի թարգմանության բնագավառում հմուտ մասնագետներ համախմբելու ուղղությամբ՝ նպատակ ունենալով բավարարել եկեղեցիների պահանջները։ Այժմ ընթանամ են Սուրբ Գրքի 600-ից ավելի տարբեր լեզուներով թարգմանության սւշխատանքներ։ 456 լեզուներով Ասա­վածաշնչի որոշ բաժիններ թարգմանվում են առաջին անգամ։ Մյուս լեզուներով, որոնցով գոյություն ունեն Ասավածաշնչի վաղ թարգմանություններ, կատարվում են նոր թարգմանություններ՝ արդի ըն­թերցողին մատչելի ժամանակակից լեզվով։ Թարգմանչական աշխատանքներին մասնագիտական աջակցություն է ցուցաբերվում Միացյալ Ասավածաշնչա­յին  Ընկերությունների՝ թարգմանության գծով խորհրդատուների բարձրակարգ խմբի կողմից։

Ի՞ՆՉ է ԱՍՏՎԱԾԱՇՈւՆՉՆ ԻՐԱԿԱՆՈւՄ Continue reading →

Քարանձավները, որտեղ հայտնաբերվել են Մեռյալ ծովի մագաղաթները

Մարդկանց մեջ ընդունված է Աստվածաշունչն ընկալել որպես մեկ մեծ գիրք։ Բայց բավական է բացել Աստվածաշունչը, և պարզ է դառնում, որ այն իրականում գրքերի ժողովա­ծու է՝ կազմված 66(Քրիստոնեական հին եկեղեցիները, այդ թվում նաև Հայ Առաքելական Սբ Եկեղեցին, որպես Հին Կտակարանի կանոն են ընդունում եբրայերենից հունարեն Յոթանասնից թարգմանությունը, ըստ որի վերոհիշյալ գրքերին ավելանում են ևս ինը գրքեր՝ Եզրաս Ա, Հուդիթ, Տոբիթ, Մակաբայեցիներ Ա – Գ, Իմաստություն Սողոմոնի, Միրաք, Բարաք։)

Քումրանում հայտնաբերված երկու մագաղաթներ

գրքերից։ Մի քա­նիսը ծավալուն են, մյուսները՝ շատ կարճ, մի քանիսը գրվել են Հռոմեա­կան կայսրության ժամանակաշրջա­նում, մյուսները դրանից դարեր առաջ։ Գրքերը նաև տարբերվում են իրենց բովանդակությամբ, որոշ գրքեր պատմական են, որոշ գրքեր՝ բանաս­տեղծական, մի քանիսն ընդգրկում են իմաստուն ասացվածքներ, իսկ մյուս­ներն անձնական նամակներ են։

Աստվածաշունչը կազմված է երկու բաժնից՝ Հին Կտակարան և Նոր Կտակարան։

Հին Կտակարան

Հին Կտակարանը, որի մեջ ընդգրկված են Աստվածաշնչի առաջին 39 գրքերը, կազմված է հրեական կրոնա­կան գրություններից։ Սկզբնապես այն գրվել է եբրայերեն կամ արամեերեն, բայց բնագրի օրինակներից ոչ մեկը չի պահպանվել։ Փաստորեն, մինչև 1947թ. մենք որևէ տեղեկություն չենք ունեցել Հին Կտակարանի այն օրինակների վերաբերյալ որոնք թվագրվում են ՔՀ մինչև 9-րդ դարը։ Այդ թվականին հայտնաբերվեցին Մեռյալ ծովի հայտնի մագաղաթները։ Պարզվեց, որ դրանք ընդգրկում են Հին Կտակարանի գրքերը, բացի Եսթերի գրքից, և թվագրվում են մոտա­վորապես Քրիստոսի ժամանակաշջանից։

Մեռյալ ծովի մագաղաթները, որոնք պատկանել են Մեռյալ ծովի մոտ գտնվող Քումրանում ապրող հրեական կրոնական համայնքի գրա­դարանին, շատ էական նշանակութ­յուն ունեցան, քանի որ ըստ դրանց պարզվեց, որ հարյուրավոր տարինե­րի ընթացքում Հին Կտակարանի խոսքերը շատ Continue reading →